MURANO
MURANO, sve do XX. stoljeća autonomno naselje u venecijanskoj laguni, danas dio venecijanske općine.
Otok Murano
Smješteno je na pet otočića koje prepolovljuje Canal Grande, poznato je već od XIII. st. po proizvodnji stakla i umj. predmeta od stakla. Uz kanal, ali i okolne vodene puteve, smještene su grandiozne palače okružene njegovanim vrtovima, među kojima su najpoznatije one obitelji Trevisan i Giustinian; znamenit je također zvonik te nekoliko bogato opremljenih crkava. God. 1574. Murano je pohodio franc. kralj Henrik III. Dekadenciju je počeo doživljavati u XVII. st. kada je sve više Venecijanaca gradilo kuće na kopnu, što nije smanjilo intenzivnost staklarskog obrta, po kojem je Murano i danas poznat u svijetu.
U izjavi koju je dao 17. IX. 1563, a ticala se sudskoga procesa koji su Jeronim i Nikola Primović podigli protiv Herkula, sluge njihova pokojnoga brata Pera, M. Držić spominje kako je s Perom često odlazio na njegove posjede u Muranu: »Io pre Marino di Darsa domandato circa el primo capitulo che comincia ’Che molti mesi avanti, etc.’ per dico et affermo esser così il vero che del mese di Decembre passato essendo io in Venetia messer Piero di Primo mi facea molte carezze et voleva che spesse volte che io fussi insieme con esso lui, et andando hor à Murano a suo giardino et hora a qualche altro luogo, et fra le altre mi ricordo che essendo un giorno che fu, se ben mi ricordo, cinque giorni avanti a Natale passato insieme con lui nel suo giardino io et il detto m. Piero, essendo io pochi giorni avanti venuto di Raugia, cominciomi il detto m. Piero a domandarmi dell’esser di m. Girollamo suo fratello« (»Ja, svećenik Marin Držić, upitan u vezi s prvom glavom koja počinje ’Mnogo mjeseci prije’ itd., velim i tvrdim kako je istina da se gospodin Pero Primović, kad sam prošloga mjeseca prosinca došao u Veneciju, prema meni odnosio s mnogo ljubaznosti i da je želio da često budem s njim, čas na Muranu u njegovu vrtu a čas na kojem drugomu mjestu, i sjećam se da sam jedan dan, ako se ne varam pet dana prije proteklog Božića, s njim proveo u njegovu vrtu, pa budući da sam malo dana prije toga bio došao iz Dubrovnika, rečeni se g. Pero stao u mene propitkivati o stanju svojega brata g. Jeronima«). U Držićevoj ostavštini – koja je 2. X. 1567. ponuđena na otkup njegovu bratu Vicku – našla se i kristalna kugla, za koju se može pretpostaviti da ju je nabavio u Muranu.
