SAVKOVIĆ, MILOŠ
SAVKOVIĆ, MILOŠ, srpski pisac, književni povjesničar i kritičar (Gračac kraj Žiče, 29. IV. 1899 – Orašac, jesen 1943).
Na Filozofskom fakultetu u Beogradu diplomirao 1922. srp. jezik i jugoslovensku književnost. Komparativnu i franc. književnost studirao na Sorbonni, gdje je 1935. doktorirao tezom Utjecaj francuskog realizma na srpsko-hrvatski roman (L’influence du réalisme français dans le roman serbocroate), uz koju je objavio i Bibliografiju francuskih realista u srpsko-hrvatskoj književnosti (Bibliographie des réalistes français dans la littérature serbocroate). Osim komparatističkim, bavio se i književnopov. istraživanjima (Jugoslovenska književnost, I, s Momirom Veljkovićem, 1932; Jugoslovenska književnost, II i III, 1938), služeći se sociološkim i pozitivističkim pristupom. Knjiž. kritike ugl. je objavljivao u časopisima Misao i Srpski književni glasnik. Pisao je drame, pjesme, pripovijetke, putopise i romane. Dramu Carević Joasaf objavio je pod pseud. Živko Vasilić.
U radu Marin Držić i renesansa (1931–32) donio je opću sliku renesansne kulture i njezina odjeka u Dubrovniku, zatim romansirane podatke o Držićevu životu te se kratko osvrnuo, ugl. prepričavši radnju, na nekoliko Držićevih djela (Tripče de Utolče, Grižula, Dundo Maroje, Novela od Stanca, Skup). U knjizi Primeri stila i jezika jugoslovenske knjiženosti (1932) objavio je Novelu od Stanca u cijelosti te ulomke iz Dunda Maroja. Kaz. kritikom Lica i naličja jubileja (1939) pozitivno je ocijenio uprizorenje Dunda Maroja u režiji Marka Foteza pri proslavi jubileja M. Držića i Ivana Gundulića u Beogradu: »Po dramskom sukobu, tempu, tipovima, situacijama, motivima, realizmu – to je sasvim savremena komedija. Po duhu i živosti skoro bolja nego Molijerove komedije – iako je pisana sto godina pre Molijera«. Monografija Marin Držić (1932) bila je namijenjena ugl. učenicima gimnazija pa je pisana esejističkim stilom. Započeo ju je prikazom opće slike humanizma i renesanse, te prikazao odjek novog doba u Dubrovniku. Držićev život ocrtao je vrlo živo (»nemiran, lutalica, gladan, željan novaca, dužan, pesnik, šaljivac, zabavljač ljudi i najzad političar«). Napominjući da pjesme nemaju poetsku vrijednost, usredotočio se na Držićev dramski opus, koji je podijelio na pastorale (Tirena, Pripovijes kako se Venere božica užeže u ljubav lijepoga Adona u komediju stavljena, Džuho Krpeta) i komedije (Novela od Stanca, Dundo Maroje, Skup, Tripče de Utolče, Arkulin, Pjerin). Prepletanje elementa pastorale i komedije vidio je u Grižuli. Osnovnim Držićevim uzorom smatrao je plautovsku komediju, a kao najveću vrijednost isticao galeriju raznovrsnih tipova (veseli mladići, zaljubljeni starci, nevjerne žene, mladići raspikuće, kurtizane, lukavi sluge i sluškinje, negromanti,škrci, pedanti, glupi muževi, Židovi, Grci, trgovci, krčmari, naivni seljaci) i realizam. Istaknuo je sličnost između Grižule i Sna ivanjske noći (Midsummer Night’s Dream) Williama Shakespearea, Skupa i Molièreova Škrca (L’Avare) te Molièreova Georgea Dandina i komedije Tripče de Utolče. Uz studiju donio je i izbor iz djela: Novelu od Stanca u cijelosti te ulomke iz Tirene, Dunda Maroja, Skupa, Grižule i komedije Tripče de Utolče.
